ارزیابی و شناسایی کنشگران توسعه ناپایدار محله های غیررسمی (نمونه موردی: محله غیررسمی شمیران نو)

ساخت‌وسازهای غیررسمی، بخشی از حیات ناپایدار شهری در طول تاریخ شهرنشینی بوده‌اند. این محله‌ها به‌واسطه تأمین تقاضای سرپناه اقشار کم‌درآمد، محل تجمع گونه‌های مختلف اقشار و طبقات اجتماعی فرودست هستند. این درواقع تقاضا و تجمعی است که شاکله ناپایداری حیات شهری این محله‌ها را به وجود می‌آورد. این مقاله، به مردم‌نگاری سکونتگاه غیررسمی شمیران‌نو واقع در منطقه 4 شهرداری تهران می‌پردازد. هدف پژوهش، شناسایی انگیزه‌ها، تمایلات و آثار گروه‌های سازنده غیرمجاز است. نتایج نشان می‌دهد که حداقل سه گروه اجتماعی متفاوت، دست به ساخت‌وسازهای بی‌قاعده در محیط و فضای این محله می‌زنند: گروه یکم قدیمی‌های ناچار است، گروه دوم مهاجران مهاجرپذیر و گروه سوم سودجویان مسافر. هریک از این کنشگران می‌توانند منابعی بااهمیت برای پایداری محله باشند. مقایسه نتایج تحقیق با مدل‌های معتبر نشان می‌دهد که محله مورد بررسی دارای گونه‌های متفاوت اجتماعی با وضعیت روانی و اجتماعی مختلف است. بنابراین دستیابی به اهداف برنامه‌های بهسازی و اصلاحی با استفاده از روش‌های ترکیبی و پویا با هدایت ظرفیت‌ها و انگیزه‌ها و خواسته‌های گروه‌های سازنده مقدور خواهد شد.